कालमापन | Measuring time
कालमापन | Measuring time
कालमापन
■ तास, मिनिटे, सेकंद ही कालमापनाची एकके आहेत.
1 मिनिट = 60 सेकंद
1 तास = 60 मिनिटे
पाव तास = 15 मिनिटे
अर्धा तास = 30 मिनिटे
पाउूण तास = 45 मिनिटे
******************
■ घडयाळ वाचनाच्या पध्दती :
सव्वा वाजले = 1 वाजून 15 मिनिटे
दीड वाजले = 1 वाजून 30 मिनिटे
पावणे दोन वाजले = 1 वाजून 45 मिनिटे
अडीच वाजले = 2 वाजून 30 मिनिटे
साडे तीन वाजले = 3 वाजून 30 मिनिटे
****************
■ 12 ताशी कालमापन पद्धती :
दुपारचे 12 वाजले म्हणजे मध्यान्ह झाली आहे असे म्हणतात.
दुपारी 12 पासून रात्री 12 पर्यंतच्या काळास मध्यान्होत्तर काळ (pm ) म्हणतात.
रात्री 12 पासून दुपारी 12 पर्यंतच्या काळाला मध्यान्हपूर्व काळ (am) म्हणतात.
सकाळचे 7 वाजून 40 मिनिटे ही वेळ मध्यान्हपूर्व 7 : 40 किंवा 7:40 am अशी दाखवतात, तर संध्याकाळचे 7 वाजून 40 मिनिटे ही वेळ मध्यान्होत्तर 7:40 किंवा7:40 pm अशी दाखवतात.
****************
■ 24 ताशी कालमापन पद्धती :
या पद्धतीत दुपारी 12 च्या पुढे मध्यान्होत्तर 1 वाजला, (12 + 1 ) = 13 वाजले आहेत असे म्हणतात. मध्यान्होत्तर 5 वाजले असता ( 12 + 5 ) = 17 वाजले आहेत असे म्हणतात.
****************
■ दुपारी बाराच्या पुढे माजणे :
13 म्हणजे माध्यान्होत्तर 1.
14 म्हणजे माध्यान्होत्तर 2.
15 म्हणजे माध्यान्होत्तर 3.
16 म्हणजे माध्यान्होत्तर 4.
24 म्हणजे रात्रीचे 12 हेच 00 असे दाखवतात.
नमूना प्रश्न :
1 ) अनिलने 2 तास प्रवास रेल्वेने, 4 तास 35 मिनिटे प्रवास बसने व 1 तास 5 मिनिटे प्रवास मोटारगाडीने केला; तर रेल्वे व मोटारगाडी यांच्यापेक्षा त्याने बसने किती अधिक प्रवास केला?
1) 5 तास 40 मिनिटे 2) 3 तास 5 मिनिटे 3 ) 6 तास 35 मिनिटे 4) 1 तास 30 मिनिटे
स्पष्टीकरण :
तास | मिनिटे | ||||||
रेल्वेन केलेला प्रसास = | 2 | ||||||
मोटार गाडीने केलेला प्रवास = | + | 1 | 05 | ||||
रेल्वे व मोटारागाडीचा एकूण प्रवास = | 3 | 05 | |||||
तास | मिनिटे | ||||||
बसने केलेला प्रवास = | 4 | 35 | |||||
रेल्वे व मोटारगाडीने केलेला प्रवास = | – | 3 | 05 | ||||
दोन्ही प्रवासातील फरक= | 1 | 30 | |||||
****************
पर्याय क्र. 4 हे अचूक उत्तर आहे.
2 ) ‘सव्वा पाच वाजले‘ म्हणजे किती वाजून किती मिनिटे झाली ?
1) 5 वा.25 मि. 2) 5 वा.15 मि. 3) 5 वा.45 मि. 4) 5 वा.20 मि.
स्पष्टीकरण : 1 तास = 60 मिनिटे, अर्धा तास = 30 मिनिटे व पावतास = 15 मिनिटे
सव्वा तास = एक तास + पाव तास
सव्वापाच वाजले = 5 वाजून 15 मि.
पर्याय क्र. : 2 हे अचूक उत्तर आहे.